Ook in het nieuwe PLT magazine, het gemeentelijk infoblad van de gemeente Pelt, krijgt het riviercontract van de Dommel een belangrijke plaats.

Je vindt het volledige magazine via www.gemeentepelt.be/magazine, met op pagina 10-12 onderstaand artikel!

Foto: Paul Smeets.

Maandagavond 24 januari 2022 ondertekenden 18 partners (virtueel omwille van corona) het riviercontract van de Dommel. Hiermee engageren ze zich om samen aan de slag te gaan met maar liefst 46 acties voor de 4 thema’s: wateroverlast, droogte, waterkwaliteit en -beleving, verspreid over gemeente Pelt, Peer, Hechtel-Eksel en Lommel. De ondertekening en presentatie van het riviercontract vormen het einde van een twee jaar durend participatietraject, waarin de partners met elkaar en met het publiek in dialoog gingen. Dit leidde tot een concrete actielijst om te komen tot een gezond en evenwichtig watersysteem in het afstroomgebied van de Dommel. Zo is het riviercontract het resultaat van een hechte samenwerking tussen waterbeheerders, overheden, middenveldorganisaties, inwoners en andere partners. Tegelijkertijd vormt dit event ook de start van de belangrijkste fase: de uitvoering van de vele maatregelen op het terrein.

De droogte van de afgelopen jaren, maar vooral de recente overstromingen, maken alsmaar duidelijker dat er werk aan de winkel is als het gaat over een klimaatbestendig waterbeheer. Hoewel heel wat lokale en bovenlokale partners de handen al uit de mouwen steken, is er ook ‘meer en anders’ nodig. Vandaar dat eind 2019 de Vlaamse Milieumaatschappij het initiatief nam voor een gebiedsgerichte en participatieve aanpak in heel het afstroomgebied van de Dommel met focus op wateroverlast, watertekorten, waterkwaliteit én waterbeleving.

Twee jaar lang vonden er fora met burgers en andere stakeholders plaats, werd er een online ideeënplatform geïnstalleerd en vonden workshops plaats om met alle belanghebbenden te zoeken naar concrete ingrepen die ons kunnen wapenen tegen overstromingen en verregaande droogte en ook naar maatregelen die inzetten op het verbeteren van de waterkwaliteit en die de beleving van water verhogen. Deze acties beperken zich niet alleen tot de waterlopen, maar richten zich op het hele stroomgebied van de Dommel. Gepaste ingrepen op grachten en percelen dragen ook bij om ons (watersysteem) beter te wapenen tegen klimaatverandering.  

Het riviercontract van de Dommel omvat 46 acties voor verschillende thema’s, die getrokken worden door de diverse partners. Er zijn concrete infrastructuurwerken maar ook acties rond sensibilisering en educatie en voorbereidende studies. Een aantal ingrepen worden nu al uitgevoerd. Het gros van de maatregelen van het riviercontract wordt de komende jaren opgestart. Een belangrijke impuls hiervoor is de recente goedkeuring van het gebiedsgerichte project “Klimaatrobuust Stroomgebied van de Dommel” door minister Demir binnen het subsidieprogramma Water-Land-Schap. Op die manier komen er middelen van de Blue Deal bij de lokale partners om de acties uit het riviercontract Dommel op het terrein uit te voeren.  

Het partnerschap bestaat uit steden en gemeenten Peer, Lommel, Pelt en Hechtel-Eksel, provincie Limburg, voor de Vlaamse overheid: Vlaamse Milieumaatschappij, Natuur en Bos, Departement Landbouw en Visserij, Vlaamse Landmaatschappij, en Departement Omgeving en ook Natuurpunt, Boerennatuur Vlaanderen, Proef- en vormingscentrum voor de Landbouw (PVL), Boerenbond, Fluvius, Watering De Dommelvallei, Integraal Waterbeleid Maasbekken en een delegatie van de betrokken burgers.

De Vlaamse Milieumaatschappij is initiatiefnemer en trekker van dit riviercontract.

Tot enige tijd geleden was er 's zondags op de BBC een programma te zien dat "A man and his dog" heette. Centraal daarin stonden mannen die met hun border collie een groepje schapen zo snel mogelijk binnen een kleine kraal moesten proberen te krijgen. Cruciaal daarbij was de border collie, die met fluitsignalen "gestuurd" werd. Border collies zijn verschrikkelijk intelligente honden - we kennen iemand wiens hond 125 verschillende bevelen uit elkaar wist te houden.
Sinds enkele dagen zijn er ook in het wachtbekken tussen het Herent en het Hezerke border collies te zien. Ze houden er een kleine kudde Kempische heideschapen in het oog. Die schapen worden iedere avond teruggebracht naar een weide die "wolfproof" is afgemaakt. Voor de verplaatsingen van en naar deze weide zijn de border collies onmisbaar.

De schapen worden door Benny Hendriks, in samenwerking met de Vlaamse Milieumaatschappij, ingezet voor een natuurlijke begrazing van de dijken van het wachtbekken. Die natuurlijke begrazing heeft een gunstige invloed op de biodiversiteit, maar het zal enkele jaren duren eer dat zichtbaar is. Er komen immers geen zware maaimachines meer aan te pas. Voorlopig lopen er 10 drachtige schapen; zodra die gelammerd hebben zal de kudde zich vanaf februari geleidelijk uitbreiden. De dijk van het wachtbekken blijft overigens open voor wandelaars; de schapen evolueren tussen een verplaatsbare draadafsluiting.

Bron: https://www.internetgazet.be/pelt/schapen-begrazen-het-wachtbekken.aspx

Watering De Dommelvallei, een van onze partners binnen het riviercontract Dommel, diende in 2021 een projectaanvraag in binnen de oproep Water-Land-Schap 2.0. Het deed dat met het project 'Klimaatrobuust stroomgebied van de Dommel', een actie die kadert binnen het riviercontract.

Uit de 31 aanvragen voor gebiedsgerichte projecten werden 16 projecten gekozen, die in 2022 een gebiedsprogramma opmaken om in aanmerking te komen voor goedkeuring. Wordt ongetwijfeld vervolgd!

Wij hebben goed nieuws: het Riviercontract van de Dommel is klaar! Er liggen 46 mooie acties klaar om uitgevoerd te worden. Op maandag 24 januari 2022 wordt het riviercontract ondertekend en voorgesteld aan alle geïnteresseerden. Door de coronamaatregelen zal het een digitaal event zijn. 

Noteer maandag 24 januari van 19.15u tot 21.00u in je agenda en schrijf je hier in: https://bit.ly/3qPmeIV

We kijken er naar uit je te begroeten!

Terwijl de coronacrisis op haar (hopelijk) laatste benen loopt, werd de voorbije maanden hard verder gewerkt aan het Riviercontract voor de Dommel. Op basis van al jullie ingediende ideeën werden tal van acties gedefinieerd die opgenomen worden in het Riviercontract. Die acties werden ondertussen ook al uitgewerkt in zogenaamde actiefiches, zodat ze klaar zijn voor uitvoering eens het Riviercontract ondertekend is. Die ondertekening komt er aan in de loop van dit najaar. Als het Riviercontract in een definitieve vorm gegoten is, stellen we het natuurlijk ook graag aan u voor.

Daarnaast ontvingen we een fijn bericht van Henri Hendriks, die als burger deel uitmaakt van onze stuurgroep. Hij woont dicht bij het wachtbekken van Pelt, en het maaibeheer zorgt voor een prachtige natuur en een feest voor de biodiversiteit. We willen u deze mooie foto’s niet onthouden.

We wensen u een mooie zomer en tot binnenkort!

Team Dommel

Afgelopen jaar reageerden de inwoners en stakeholders van dit stroomgebied massaal op onze oproep om ideeën in te geven die ons moeten helpen weerbaarder te worden tegen overstromingen en oplossingen te vinden voor de problematiek van droogte en waterkwaliteit. Die ideeën werden rechtstreeks ingegeven op deze website of verzameld tijdens de (online of offline) stakeholdersfora.

We danken opnieuw iedereen voor deze waardevolle bijdrage! Zo verzamelden we meer dan 200 ideeën voor het Dommeltraject.

Ondanks de moeilijke coronaperiode, hebben we achter de schermen niet stilgezeten. Integendeel. De stuurgroep is actief met jullie input aan de slag gegaan. Zo werden eerst de dubbele ideeën gefilterd en werden de acties in thema’s of clusters verwerkt. Momenteel zijn er per actiecluster of thema werkgroepjes aan de slag om de onderliggende ideeën te bespreken en in maatregelen te gieten. Die output wordt dan in het riviercontract vertaald.

Maar voor we zover zijn, komen we nog terug bij jullie met een voorstel van riviercontract. Wanneer dat precies zal plaatsvinden en onder welke vorm, hangt af van de coronamaatregelen en de voortgang van ons werk.

We houden jullie op de hoogte via ons website.

Vragen? Mail gerust naar dommel@riviercontract.be!

De wereld lijkt wel stil te staan in deze merkwaardige corona-tijden. Gelukkig kabbelt onze Dommel rustig verder…

Een maand geleden nog kwamen bijna 100 mensen in Peer en Pelt bijeen met hun vele ideeën en concrete acties voor de Dommel. Er werd duidelijk dat we een 10-tal thema’s op vlak van waterbeheer samen belangrijk vinden.

Klassiekers zijn infiltratie, buffering, … maar de bewoners lieten ook weten dat we bewuster met water moeten leren omgaan, dat biodiversiteit en ecologie belangrijk zijn in functie van klimaatopwarming en dat het water absoluut meer zichtbaar mag worden en de ruimte moet krijgen in onze gemeentes.

U was al erg actief op dit platform. Er werden al zowat 100 ideeën ingevoerd door heel veel deelnemers om in de toekomst beter met overstroming en droogte om te kunnen gaan.

Nu we meer dan ooit online actief zijn en velen onder ons plots wat extra vrij tijd hebben, is dit een goed moment om op het platform te ontdekken welke ideeën er al werden gepost en ze te liken, becommentariëren of aan te vullen.

Bent u de Dommel genegen om haar schoonheid en haar grillen? Surf dan vòòr 1 mei naar de ideeënpagina (ook al hebt u al ideeën gepost) en maak de oogst daar nog rijker!

Veel moed in deze bijzondere tijden en blijf gezond!

Team Dommel

Tijdens de stakeholdersfora of 'Dommelfora' gingen we in gesprek met alle mensen die op een of andere manier betrokken zijn bij de overstromings- en droogteproblematiek in hun gemeente zoals inwoners, verenigingen, bedrijven, politici, landbouwers, scholen….

De avonden startten telkens met een stevige brok informatie. Volgende items kwamen aan bod: de lokale overstromingskaarten, waterinfo.be, individuele maatregelen en informatie over het traject zelf. Hieronder kan je de info opnieuw downloaden en raadplegen:

Het Dommelforum in Pelt (samen met stad Lommel) ging door op donderdag 5 maart om 19u30 in het Atrium van het provinciaal domein Dommelhof in Pelt (Toekomstlaan 5).

Meer informatie vind je hier.

Hoe sneller je weet dat er wateroverlast dreigt, hoe beter je je kan voorbereiden en schade vermijden. Wist je dat je de waterstanden en overstromingsvoorspellingen in jouw buurt kan bekijken op www.waterinfo.be?

Op de kaart zie je aan de kleur van de meetpunten vlug de actuele of voorspelde situatie:

Bij de waterinfoberichten staat altijd vermeld of er overstromingen worden verwacht.

Bekijk dit filmpje en leer hoe je in een paar stappen informatie voor jouw buurt opzoekt.

Sinds mensenheugenis worden zandzakken ("vaderlanderkes") als waterkering ingezet. Vroeger waren dat met zand gevulde jutezakjes. En dat vooral omwille van hun vlotte verwerkbaarheid, relatief lage kostprijs en de toch wel vrij goede resultaten die ermee bekomen werden bij wateroverlast in verschillende regio’s.

Jutezakken gaan snel rotten omwille van de minder goede kwaliteit en dan blijft het zand niet meer gebonden. Daarom wordt er gezocht naar alternatieven in kunststof. Ook hier zijn weer verschillende kwaliteiten op de markt. Sommige zakken zijn gevoelig voor UV-straling en gaan daaraan kapot.

Voor het arbeidsintensieve inzetten van zandzakken bestaan alternatieve systemen. Een aantal voorbeelden vind je op de website van de VMM terug.

De overheid doet heel wat inspanningen om de kans op overstromingen te verminderen. Maar dat biedt nooit een absolute bescherming. Gelukkig zijn er verschillende maatregelen die je kan nemen om je woning of gebouw beter te wapenen tegen overstromingsschade. Deze zijn vaak veel nuttiger dan de klassieke zandzakjes die water doorlaten of te laat worden geplaatst.

Het gaat dan bijvoorbeeld om:

Maar ook aanpassingen onder de grond kunnen schade helpen voorkomen. Zo zorgt bijvoorbeeld een terugslagklep op de afvoerleidingen ervoor dat er geen water terugstroomt als het rioolstelsel in de straat overbelast wordt.

Bekijk de mogelijke maatregelen op de website van de Vlaamse Milieumaatschappij.

De kostprijs van zo’n maatregel varieert naargelang de nodige aanpassingen. Per maatregel is er een typefiche beschikbaar die verduidelijkt wat de maatregel inhoudt, wanneer hij het best wordt toegepast, welke types beschikbaar zijn, waarop moet gelet worden bij installatie, hoeveel hij kost, …

Wat zijn de technische voorschriften en aanbevelingen voor water in en rond de woning? De Waterwegwijzer bouwen en verbouwen helpt je op weg om duurzaam om te springen met water.

Waterbewust bouwen en verbouwen krijgt steeds meer aandacht. Bouwen en renoveren heeft immers in veel gevallen een invloed op het watersysteem. Daarom leggen de Vlaamse overheid, lokale overheden en watermaatschappijen heel wat richtlijnen of verplichtingen op voor de lozing van huishoudelijk afvalwater, het opvangen en hergebruiken van regenwater en voor het aanleggen van een drinkwatercircuit.

Heb je (ver)bouwplannen? De Waterwegwijzer bouwen en verbouwen helpt je op weg en geeft je een overzicht van hoe je water in en rond de woning best aanpakt.

Normaal gezien staan er geen bomen in een waterloop. Soms planten we langs grachten/waterlopen (waterminnende) bomen omdat die met hun wortels de oevers beter vasthouden en zo de waterafvoerende functie van de gracht behouden. Af en toe verschijnen er bijvoorbeeld na een hevige regenbui wel spontaan bomen in waterlopen die dan verwijderd worden zodat de doorstroming gegarandeerd blijft.

Als je zelf bomen of andere constructies in de waterlopen vaststelt die hinderlijk zijn voor de afvoer van water, dan vragen we dit te melden aan de waterbeheerder of de technische dienst van de gemeente. Als de invloed groot is, zorgen zij voor de verwijdering van de hindernis.

Het Dommelforum in Peer (samen met gemeente Hechtel-Eksel) ging door op dinsdag 18 februari om 19u30 in 't Poorthuis in Peer (Zuidervest 2a).

Meer informatie vind je hier.

Tijdens de stakeholdersfora of 'Dommelfora' gaan we in gesprek met alle mensen die op een of andere manier betrokken zijn bij de overstromings- en droogteproblematiek in hun gemeente zoals inwoners, verenigingen, bedrijven, politici, landbouwers, scholen….

De Dommelfora (steeds van 20.00u tot 23.00 u, onthaal om 19.30u) vinden plaats op:

Schrijf je hier in!

De avonden bestaan telkens uit drie grote blokken:

De heraanleg van de Dommel en de Kleinbeek in het natuurgebied Mullemer Bemden betekent een grote vooruitgang voor de fauna en flora in dit gebied. De Dommel krijgt haar natuurlijk uitzicht terug waardoor de structuur van het water zal verbeteren.  Enkele vismigratieknelpunten worden opgelost en er hierdoor komt er meer ‘leven’  in en langs de Dommel. Bovendien wordt het voor de wandelaar ook aangenamer gemaakt door de aanleg van nieuwe wandel- en vlonderpaden.

Binnen het LEADER-project ‘Van Landbouw tot Waterbouw’ trachten het agrobeheercentrum Eco² en de Bodemkundige Dienst van België samen met lokale landbouwers uit de Noord-Limburgse gemeenten Pelt, Peer, Hamont-Achel en Bocholt een vuist te maken tegen de droogteproblematiek van de afgelopen jaren. Door gebiedsgericht in te zetten op waterconservering binnen de landbouwbedrijfsvoering kan regionaal een betekenisvolle impact worden gerealiseerd. Een belangrijke maatregel daarbij is de omschakeling van klassieke naar peilgestuurde drainage. Via deze techniek wordt water zo lang mogelijk vastgehouden op de gedraineerde percelen, en wordt water enkel tijdelijk afgevoerd vlak voor de veldwerkzaamheden met zware machines. Op die manier zijn de terreinen beter gewapend tegen drogere periodes, zonder de bedrijfsvoering in het gevaar te brengen. Meer info op http://www.agrobeheercentrum.be/Projecten/Van-landbouw-tot-waterbouw#.Xi7x-2hKhPY.

Bij een gemengd rioleringsstelsel komen regenwater en afvalwater samen in dezelfde leiding terecht. Bij regenval beveiligen overstorten de rioleringen dan tegen overdruk. Op dat moment komt het (verdunde) afvalwater in onze waterlopen terecht. Dit leidt niet alleen tot hogere waterpeilen maar kan ook leiden tot bijvoorbeeld zuurstofloze omstandigheden die schadelijk zijn voor onze dieren in de rivier. Zeker in een zomerperiode kan het biologische effect van overstorten zeer nefast zijn. Slimme oplossingen bestaan erin om regenwater uit de riolering te houden door afkoppelingen van (on)verharde oppervlakte van de riolering, opvang en hergebruik via regenwaterputten, ontharden en inzetten op infiltratie…. Het zijn maatregelen die bovendien de waterschaarste tegengaan, op verschillende schalen kunnen uitgerold worden en ook relevant blijven bij gescheiden rioleringsstelsels.

Het wachtbekken (gecontroleerd overstromingsgebied) op de Dommel in Pelt werd gebouwd in 1993 en helpt woningen stroomafwaarts van het wachtbekken te beschermen tegen overstromingen. Het treedt automatisch in werking als er woningen bedreigd zijn. Dan wordt een gedeelte van het Dommelwater afgeleid naar de vallei van de Oude Dommel via de ‘verdeelconstructie’ aan de Herenterdijk. Deze vallei is aan de randen voorzien van dijken en doet bij hoogwater dienst om het water tijdelijk op te slaan. Is het wachtbekken volledig gevuld, dan wordt hier ruim 200 miljoen liter water opgeslagen. Zakt het waterpeil in de Dommel voldoende, dan wordt het water uit het wachtbekken afgevoerd via de Oude Dommel. Zijn er geen dreigende overstromingen, dan worden de percelen in het wachtbekken gebruikt als weiland.

Er wordt bewust en weloverwogen voor de aanleg van groene bermen gekozen in plaats van stoepen. Ze zijn belangrijk voor de afvoer van regenwater en het voorkomen van wateroverlast. Stoepen maken tot 25% uit van de verharde oppervlakte van een weg. Zonder stoepen gaat er dus 25% van het water niet naar de riolering maar rechtstreeks de bodem in. Met veel minder kans op overstroming en wateroverlast als resultaat.

Op donderdag 23 januari 2020 ondertekent de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) namens de Vlaamse Overheid samen met de gemeenten Lommel, Peer, Hechtel-Eksel en Pelt; Watering De Dommelvallei; Provincie Limburg; Vlaamse Landmaatschappij (VLM); Agentschap voor Natuur en Bos (ANB); departement Omgeving; departement Landbouw en Visserij; en Bekkenbestuur Maasbekken een charter waarmee ze zich engageren om samen met alle betrokkenen maatregelen te zoeken die het risico op wateroverlast en droogte verminderen in het stroomgebied van de Dommel.

Met de ondertekening van het charter wordt het startschot gegeven van een jaar meedenken, voorstellen formuleren, discussiëren, … om het risico op wateroverlast en droogte in het stroomgebied van de Dommel te verminderen. Zo kunnen alle betrokken burgers, bedrijven, verenigingen, … zich samen met de verschillende overheden buigen over mogelijke maatregelen en oplossingen. Het resultaat zal vastgelegd worden in een riviercontract voor de Dommel.

Het project is een initiatief van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM). Voor de Vlaamse Overheid ondertekenen naast de VMM ook de Vlaamse Landmaatschappij (VLM), Agentschap voor Natuur en Bos (ANB), departement Omgeving, departement Landbouw en Visserij en Bekkenbestuur Maasbekken.

13.45u: Onthaal

14.00u: Verwelkoming Bert Lambrechts, gedeputeerde provincie Limburg
              Toelichting Bernard De Potter, administrateur-generaal VMM
              Lancering online participatieplatform en test

Aansluitend: Ondertekening charter door de projectpartners:
Gemeenten Lommel, Peer, Hechtel-Eksel en Pelt;
Watering De Dommelvallei, Provincie Limburg;
Vlaamse Milieumaatschappij, Vlaamse Landmaatschappij;
Agentschap voor Natuur en Bos, departement Omgeving;
departement Landbouw en Visserij, Bekkenbestuur Maasbekken.

15.00u: Netwerkmoment bij drankje

Tijdens de receptie kunnen de deelnemers ook zelf het online platform uittesten.

Provinciaal Domein Dommelhof, Toekomstlaan 5, 3910 Pelt

Heeft u nog vragen? communicatie@vmm.be