Actie 1: een integraal en klimaatrobuust maaibeheerplan

Thema 1: Watertekort

Waterlopen en grachten moeten hun rol in het natuurlijke watersysteem maximaal kunnen vervullen. Ze houden water vast, laten het infiltreren, kunnen het bufferen en afvoeren ... In het verleden was het maaibeheer vaak louter afgesteld op een vlotte waterafvoer. De voorbije jaren kwamen, door de lange droogteperiodes, veel bovenlopen en kleinere waterlopen echter droog te staan. Daardoor werd duidelijk dat een aangepast maaibeheer in grachten en waterlopen kan bijdragen tot het langer vasthouden en infiltreren van water.

Een integraal, klimaatrobuust maaiplan voor de Dommelvallei moet een duidelijk maaibeheer schetsen van de grachten en waterlopen, steunend op de kaderrichtlijn Water en het decreet Integraal waterbeleid. Het plan moet evenwichtig zijn en in samenspraak met alle actoren worden opgemaakt.

In het maaibeheerplan moeten zowel het watersysteem als juridisch-beleidsmatige aspecten en operationele aspecten aan bod komen. Het gaat onder meer om infiltratie, waterberging, waterafvoer, gewestplanbestemmingen, speciale beschermingszones voor natuur, specifieke maaimethodes ... Het maaibeheerplan kan ook nauw aansluiten bij andere maatregelen, zoals het plaatsen van dammetjes of andere constructies en ingrepen aan grachten en waterlopen. Het plan moet bovendien betrekking hebben op het hele oppervlaktewatersysteem in het afstroomgebied van de Dommel. Dat betekent dat zowel het maaibeheer van geklasseerde waterlopen als dat van niet-geklasseerde waterlopen (zoals grachten langs de weg) er deel van moet uitmaken.

Het nieuwe maaibeheerplan moet:

• aantonen dat onderhoud geen doel op zich is; het draagt bij tot een integraal waterbeheer, met name het voorkomen van wateroverlast en het behouden van voldoende natuurlijk water, zowel in de bodem als in beken;
• duidelijk maken waarom we dat doen en welk doel de verschillende ingrepen hebben;
• praktisch en handig bruikbaar zijn op het terrein;
• uitbreidbaar zijn: op basis van voortschrijdend inzicht moeten we wijzigingen en verfijningen kunnen aanbrengen;
• een dynamisch beheer voorstellen;
• een indicatieve gebiedsindeling voorstellen volgens het omliggende landgebruik, met duidelijke beheerdoelen en -richtlijnen. Voorbeelden van beheerdoelen zijn onder meer:
  • trajecten waar we buffering, een hoge structuurvariatie en natuurlijke waterzuivering
    beogen;
  • trajecten waar we waterafvoer beogen;
  • trajecten waar we een stabieler oppervlakte- en grondwaterpeil beogen;
• de betrokken gebieden vastleggen in een praktische en overzichtelijke tabel en op een maaikaart; dat kan beschouwd worden als een startbeheer;
• voldoende flexibel zijn en ruimte laten voor slimme en innovatieve ideeën.

Engagement

De betrokken gemeenten, de VMM, watering De Dommelvallei en de provincie Limburg engageren zich om de droogtemaatregelen die werden uitgevoerd bij de maaiwerken in 2020 voort te zetten en eventueel uit te breiden. Op korte termijn zullen ze ook meewerken aan de opmaak van een maaiplan dat betrekking heeft op alle waterlopen en grachten in het deelbekken van de Dommel. De partners zullen elk een deel van de kosten op zich nemen. watering De Dommelvallei staat in voor de algemene coördinatie en zoekt naar een toelage.