Actie 32: de afstandsregels rond bemesting op landbouwpercelen handhaven

Thema 3: Waterkwaliteit

Bemestingsvrije strook

Het Waterwetboek en het Mestdecreet bepalen dat landbouwers standaard naast elke geklasseerde waterloop een bemestingsvrije afstand van 5 meter moeten aanhouden. In het Vlaamse ecologische netwerk is dat 10 meter, net als op percelen met een hellingsgraad van 8 procent of meer. De bemestingsvrije strook zorgt ervoor dat mest niet rechtstreeks in het water belandt en dat nutriënten en pesticiden een langere transittijd nodig hebben om de waterloop te bereiken. Op langere termijn kan de bodem in een bemestingsvrije strook uitgeput raken, waardoor de zone een barrière vormt voor nutriënten die meer landinwaarts worden aangebracht (als ze zich tenminste niet via het grondwater verplaatsen). Het generieke karakter van de bemestingsvrije zone zorgt ervoor dat de maatregel op grote schaal relevant is.

Teeltvrije strook

Naast de bemestingsvrije strook moeten landbouwers ook rekening houden met een teeltvrije strook naast waterlopen. Het decreet Integraal Waterbeleid bepaalt dat er geen bodembewerkingen (ploegen, bemesten of sproeien) mogen plaatsvinden in een strook van 1 meter vanaf de bovenste rand van het talud van een waterlichaam. De maatregel geldt zowel voor grachten als voor geklasseerde waterlopen. Ondanks de beperkte omvang is de teeltvrije zone een zinvolle maatregel, vooral omdat ze overal geldt en dus ook bovenlopen en grachtenstelsels beschermt. Ze draagt ook bij aan stabiele oevers en vergroot de reistijd van vervuilende stoffen naar waterlopen.

Handhaving

Een correcte handhaving van de afstandsregels in de mestwetgeving vormt een buffer tegen het instromen van pesticiden en nutriënten. Het vermindert ook de kans op erosie en verhoogt de infiltratiecapaciteit van een waterloop. Een correcte handhaving van de ‘5 meter-zone’ langs onbevaarbare waterlopen zorgt er bovendien voor dat waterbeheerders de waterlopen optimaal kunnen beheren. Meer info over de afstandsregels vind je op de website van de provincie Limburg: www.limburg.be/Limburg/waterlopen/ABC/ Wonen-aan-een-waterloop/Afstandsregels

Engagement

De Vlaamse Landmaatschappij (VLM) engageert zich om de afstandsregels tot waterlopen nauwgezet op te volgen en te handhaven. In het kader van het mestbeleid zal de dienst handhaving van de VLM de komende jaren vaker aanwezig zijn in de gemeenten Pelt en Peer. De medewerkers zullen zowel de bemestingsvrije zone als de teeltvrije zone handhaven naast de Dommel en de andere waterlopen in de Dommelvallei. De handhaving gebeurt op twee manieren: ad hoc tijdens het bemestingsseizoen en door het volledig afstappen van een aantal zijlopen van de Dommel.